Hepsiexpress’in taşeronu olarak çalışan ‘Kadın Ustalar Proje İdaresi ve Yazılım Hizmetleri Limited Şirketi’ bayan istihdamını artırmak için projeler üretme teziyle kendisini tanımlıyor. Lakin kelam konusu şirketin bünyesinde çalışan personel bayanlar, yaklaşık 3 aydır maaş alamadıklarını öne sürdü. Taşeron şirkette çalışan bayanlar sipariş toplayıcılığı ve kuryelik yapıyor. Personel bayanlar, maaşlarının ‘Kadın Ustalar’ şirketi tarafından ödenmediğini söyledi. Yurt genelinde aksiyon yapan emekçi bayanlar, Hepsiexpress’in de sorumluluğuna işaret ediyor, haklarını istiyor.
Cumhuriyet’e konuşan ve sipariş toplayıcısı olarak çalışan Gaye Deniz, “Hepsiexpress paramızı veriyor lakin taşeron firma vermiyor. Bayan Ustalar firması da diyor ki ‘ödeme yapıldı lakin size ödeme yapamadık’. Hepsiexpress de bizim primlerimizi yatırmadı. Ne kadar uğraşsak da paramızı vermiyorlar ve bekliyoruz diyorlar. Bayan Ustalar’ın sahibine ulaştık lakin bizi engelledi” dedi. Avukata verecek param bile yok diyen Deniz, “Ekonomik olarak çok makûs durumdayım. Meskenime ekmek alacak durumum bile yok. 2 aydır maaş alamıyorum ve iş görüşmesine bile gidemiyorum zira para lazım. Etraftan yardım borç alıp gidiyorum. 3 tane kardeşime bakmam gerekiyor. Bana bu durum için avukata git diyorlar. Lakin avukata gidecek param yok. Karda kışta 10 saat boyunca bekleyerek çalıştığım vakitler oldu. Bize günah değil mi? Ben hakkımı istiyorum fazlasını değil” sözlerini kullandı.
‘MAAŞ ALAMADIĞIM İÇİN GÜNLÜK İŞLERE GİDİYORUM’
Maaşını alamayan emekçilerden Zeycan Şener ise, “Kadın Ustalar’da çalışıyorduk. Yaklaşık 1 yıldır oradaydım. Birinci aylar sistemli maaşlarımızı aldık lakin sonrasında alamadık. Şu anda şirket muahedeyi bitirdiğini söyledi, tazminatlarımızı verdiğini söyledi ancak Bayan Ustalar paranın kendilerine ulaşmadığını söylüyor. Paramızın yatması için efor gösteriyoruz” dedi. Çocuğunun mama parasını çıkarabilmek için günlük işlere gittiğini vurgulayan Şener, “Broşür dağıtarak günlük paramı çıkarmaya çalışıyorum. Çocuğumun bezini mamasını alabilmek için. Mecburen günlük işlere gidiyorum. Ne yapacağımı bilmiyorum açıkcası” diye konuştu. Bayan Ustalar yetkililerine savları sorduğumuzda ise ödeme yapacaklarını lakin vakit veremediklerini söyledi.
‘CİNSİYETÇİ BULUYORUM’
Emekçi Sıhhati ve Güvenliği (İSİG) Meclisi’nden akademisyen Aslı Odman ise, “Kendine ‘sosyal şirket’ üzere kamu yararınaymış üzere bir vitrin kurmuş olsa da, kar gayeli ticari bir şirket. Bir yandan ‘işin cinsiyeti olmaz’ marka şiarlarını da, çalışma hayatının yapısal cinsiyetçi hali yokmuş farz ettiği için de ayrıyeten cinsiyetçi buluyorum. Şirket emellerini ‘kamu yararı, toplumsal cinsiyet eşitliği’ çerçevesine yerleştirdiği için Ulusal Eğitim Bakanlığı (MEB)’ndan kamu kaynakları ile eğitim kaynakları kullanmış. Muhtemelen buna dair diğer fonlar da edinmiş olabilir’ dedi. Emekçi hakları ihlali var diyen Odman, “Sorun Bayan Ustalar Şirketi aylardır bu fiyatları de işten çıkanların birikmiş haklarını da ödemedi. Lakin Pickygo ve Deliverygo isimli Hollanda menşeili kurye ve market içi eser derleme işi yapan iki şirketi Türkiye’ye getirecek yatırımı yapacak finans güçleri oldu. Bu alanda açıkça bir emekçi hakları ihlali var” diye konuştu.
‘İŞÇİ SIHHATİ SIKINTILARI VAR’
Odman kelam konusu projenin yapısal ve mekansal problemlerine da değindi. Odman, “Burada her taşeronluk münasebetinde olduğu üzere taşeron alakaların yapısal olarak maruz kaldığı emekçi sıhhati meseleleri da besbelli. Takımlı market personellerine nazaran tasarlanmış yerde, ‘Kadın Ustalar’ emekçilerinin kış, ayaz, sıcakta oturacak yeri yok. Büsbütün müşterinin çevrimiçi akışına bağlı olarak sistemsiz bir çalışma ritmi var’ dedi. Odman kelamlarını şu formda noktaladı: “Hepsiexpress’in kurduğu altişverenlik bağının İş Kanunu’nun ikinci unsuruna nazaran hileli olma ihtimalinin de olduğunu düşünüyorum. Bir şirketin ana iş tarifindeki işi alt patrona vermesi yasak. Bir E-ticaret firması, aplikasyona düşen e-siparişlerin marketten derlenmesi onun asıl işi değildir de nedir ki?’