2020’nin başlarında, COVID-19 pandemisinin sahiden başlamasından yalnızca birkaç ay evvel Dünya, 700 ışık yılı uzaklıktaki Betelgeuse olarak bilinen bir harika dev yıldıza odaklanmıştı. Devasa yıldız bir gün birdenbire söndü ve olağandan 10 kat daha soluk hale geldi. Kimileri bunun bir patlamanın habercisi olduğunu öne sürdü, lakin yıldızın vefatının söylentileri ziyadesiyle abartılı olarak değerlendirildi. Yıldız, yalnızca birkaç ay sonra tekrar aydınlandı.
Birkaç grup, bu “Büyük Karartma” ismini verdikleri bu olaya neyin sebep olduğunu açıklamaya çalıştı ve bir grup, yıldız tozunun muhtemelen Dünya’dan görüşümüzü engellediğini argüman ederek yıldızın yüzlerce imgesini tahlil etti. Haziran 2021’de, Betelgeuse’un büyük olasılıkla gaz püskürttüğünü, bu gazın daha sonra yıldızı soğutup ağırlaştırdığını ve kararttığını öne sürdüler. Öbür bir küme da yıldızın biraz soğuduğunu ve bu değişkenliğin de parlaklığın azalmasına neden olabileceğini argüman etti.
Nature mecmuasında yayınlanan yeni bir çalışmada ise, üç astronom, şaşırtan bir keşif açıkladı: Japon hava uydusu Himawari-8 tarafından çekilen manzaraların art planında Betelgeuse’u tespit ettiler. Bu fotoğraf, Büyük Kararma’nın kökenlerini ortaya çıkaran daha evvelki çalışmalardan kimilerini doğruluyor.
Himawari-8, isminden da anlaşılacağı üzere, Japonya’nın Meteoroloji Ajansı tarafından işletilen Himawari uydusunun sekizinci versiyonu. Ekvatordan 35.577 kilometre yüksekte, sabit bir yörüngede çalışıyor. Yani, Milletlerarası Uzay İstasyonu’ndan 90 kat daha uzakta bulunuyor. Burada, her 10 dakikada bir Dünya’nın fotoğrafını çekiyor ve Asya ve Pasifikte hava durumu varsayımlarına katkıda bulunuyor. Araştırmacılar, uydunun 2017’de çektiği imajları incelerken, gezegenin çabucak gerisinde Betelgeuse’u fark ettiler.
Bu imajın tahlili, daha evvelki iddialarla dengeli bir sonuç elde edilmesini sağladı. Betelgeuse hem gaz hem de yaydığı ışıktaki olağan bir düşüşle soluklaşmıştı. Sonuç her ne kadar heyecan verici olmasa da, bize bilim sürecinin tam olarak ne olduğunu anlatması açısından kıymetli.
Bir hava durumu uydusunun bu manzarayı çekmiş olması ise başlı başına ilgi alımlı. Uzay teleskopları inşa etmek ve uzaya göndermek epey değerliye mal oluyor. Fakat, görülen o ki Dünya yörüngesindeki kimi uydular, bir uzay teleskobunun yapabileceklerini yapabilme kapasitesine sahip.
Birebir Himawari-8 uydusu, geçtiğimiz günlerde de Tongo’daki bir volkan patlamasını görüntülemiş ve manşetlere bahis olmuştu.