Bilgisayar donanımı ve genel olarak PC’ler ile ilgileniyorsanız, muhtemelen AMD’nin Ryzen işlemcilerini duymuşsunuzdur. 2010’ların başında beş yıl boyunca CPU pazarında neredeyse yok olan AMD, güçlü lakin uygun fiyatlı Ryzen CPU’ları ile büyük bir geri dönüş yaşadı. Bu Ryzen çiplerinin kalbinde de onlara güç veren Zen mikro mimarisi bulunuyor.
AMD’de Kurumsal Tasarım Mühendisi Michael T. Clark, Zen’in baş mimarı olduğu sırada, tüm projeyi denetleyen isim, teknoloji topluluğunun çoğunluğu tarafından dahi olarak kabul edilen efsanevi çip gurusu Jim Keller’di.
Bu yılın başlarında, Hindistan Bilim Enstitüsü (IISc) tarafından düzenlenen “Future of Compute” (Bilişimin Geleceği) isimli bir konferans sırasında AMD’de geçirdiği vakit hakkında konuşan Keller, AMD’nin K12 ARM projesini iptal etmesini “aptalcaydı” formunda kıymetlendirdi.
K12, Keller’ın yürütmekle görevlendirildiği temel olarak Zen’in kardeş projesi halinde tanımlanabilir. Zen, x86’yı temel alırken, K12 ise Arm mimarisi kullanılarak kuruluyordu. O sırada AMD ve Keller, pin uyumluluğu ile tasarlanarak Arm ve x86’yı tıpkı soket üzerinde birleştiren “Skybridge” isimli sahiden farklı bir proje üzerinde çalışıyorlardı.
AMD, Opteron A1100 SoC biçiminde bir Arm sunucu çipi piyasaya sürmesine karşın, özel K12 çekirdeği hiçbir vakit gün ışığına çıkmadı.
Bu konferans sırasında Keller, AMD’deyken Zen 2 ve Zen 3 üzerinde de çalıştığını açıkladı. Bu, yaklaşmakta olan Zen 4 mimarisinin, tecrübeli çip tasarımcısının direkt tesiri olmayan birinci AMD tasarımı olacağı manasına geliyor. AMD’de çalıştıktan sonra Keller, teze nazaran “Kraliyet Çekirdeği” olarak isimlendirilen bir Zen 5 katil projesinde çalıştığı sav edilen rakip Intel’e geçti.