Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Cao Licien, yaptığı açıklamada, dünyada sırf tek Çin bulunduğunu, Tayvan’ın onun ayrılmaz kesimi olduğunu belirterek “ABD, Tayvan ile tüm resmi temaslarını kesmeli, hâkim iması taşıyan, resmi nitelikteki muahedeleri müzakere etmeye son vermeli, Tayvan’ın bağımsızlığını savunan ayrılıkçı güçlere yanlış işaretler vermekten kaçınmalı” sözünü kullandı.
Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) hükümetinin bütün Çin’in tek yasal temsilcisi olduğunu vurgulayan Sözcü Cao, şunları kaydetti:
- Son vakitlerde ABD’nin Tayvan konusundaki teşebbüslerini artırdığını, daima tasarılar geliştirdiğini görüyoruz. Bunlar, ‘tek Çin’ unsurunu ihlal eden, Tayvan’ın bağımsızlığını savunan ayrılıkçıları cesaretlendiren ve Tayvan Boğazı’ndaki barış ve istikrarı bozmayı hedefleyen gayretlerden ibaret.
Cao, ABD’yi “tek Çin” unsuruna ve Washington ile Pekin ortasındaki diplomatik ilgilerin temelini oluşturan Üç Ortak Bildiri’deki taahhütlerine uymaya çağırdı.
ABD Ticaret Temsilciliği, dün yaptığı açıklamada, ABD ve Tayvan ortasında ticaret teşebbüsünün başlatıldığını duyurmuştu.
Kelam konusu teşebbüs ile ekonomik ve ticari münasebetlerin derinleştirilmesi için somut yollar geliştirilmesinin amaçlandığı belirtilen açıklamada, ortak pahalara dayalı karşılıklı ticaret önceliklerinin geliştirilmesi ve inovasyon ile kapsayıcı ekonomik büyümenin teşvik edilmesinin hedeflendiği kaydedilmişti.
Ticaret teşebbüsünün, ABD Lideri Joe Biden’ın 23 Mayıs’ta Japonya’yı ziyareti sırasında “Çin’in Tayvan’a saldırması durumunda askeri karşılık verileceğine” ait değerlendirmesi nedeniyle Çin ile tansiyonun yükseldiği bir periyoda denk gelmesi dikkati çekti.
ÇİN-TAYVAN UYUŞMAZLIĞI
Çin’de İkinci Dünya Savaşı’nın akabinde çıkan iç savaşta Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisinin (ÇKP) 1949’da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan etmesi üzerine, Çan Kayşek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintag) üyeleri Tayvan’a yerleşip, 1912’de kurulan “Çin Cumhuriyeti” iktidarının Ada’da devam ettiğini ileri sürerek bağımsızlık ilan etmişti.
Bu teşebbüs, Çin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971’e kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Heyetinde Çin’i temsil etmişti. 1950’ler ve 1960’larda çok sayıda ülkenin diplomatik ilgi tercihini Çin Cumhuriyeti’nden Çin Halk Cumhuriyeti’ne çevirmesinin akabinde 1971’de BM Genel Heyetinde yapılan oylamada, Pekin hükümetinin Çin’in tek yasal temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan’ın memleketler arası örgütlerdeki pozisyonu meçhul hale gelmişti.
Pekin idaresi, “Tek Çin” unsurunu benimseyerek Tayvan’ın kendi topraklarının modülü olduğunu savunuyor. Çin, boğaz ve etrafındaki askeri varlığının yanı sıra Tayvan’ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik alakalar kurmasına, BM’de ve öteki milletlerarası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor.