ÇEKÜL VAKFI ORMAN YANGINLARINA KARŞI UYARDI
Orman yangınları, geçen yaz yaşanan en büyük doğal afetlerden biriydi. ÇEKÜL Vakfı, yaz aylarına girdiğimiz şu günlerde, yaşanması muhtemel orman yangınlarının önüne geçilmesi için tüm kişi ve kurumların gerekli tedbirlerin alınması için seferber olmaya davet etti. ÇEKÜL Vakfı İdare Konseyi Üyesi ve İÜ Cerrahpaşa Orman Fakültesi Orman Botaniği Anabilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Ünal Akkemik’in danışmanlığında hazırlanan bilgilerde yangın öncesinde, sırasında ve sonrasında yapılması gerekenlere dikkat çekildi.
Geçtiğimiz yaz aylarında yaşanan ve orman varlığımızda büyük kayıplara yol açan yangınlar, hem insan tesiri hem de iklim değişikliği nedeniyle gündemimizin üst sıralarında yer almayı sürdürüyor. ÇEKÜL Vakfı, afet sürecinde tüm bağlantı kanallarını kullanarak, hakikat ve bilimsel bilginin kamuoyuna ulaşması gerektiğine dikkat çekmiş, uzmanlar tarafından hazırlanan bilgileri geniş kesitlere ulaştırmaya çalışmıştı. 5 Haziran Dünya Etraf Günü vesilesiyle bir defa daha dikkatleri orman yangınlarına çeken ÇEKÜL Vakfı, mümkün yangınların önüne geçilmesi için, geç kalmadan acil tedbirlerin alınması gerektiğini vurgulayan bir bildiri yayınladı. Bildiride yasal mevzuata; işçi, ekipman ve eğitim gereksinimlerine; yaz aylarında artan sıcaklıkların ve insan popülasyonunun yangınlara tesirine kadar pek çok değerli başlığa yer verildi.
Türkiye Ormanlarının Yüzde 65’i Yangın Riskiyle Karşı Karşıya
Canlı ve dinamik bir ekosistem olan orman, pek azımızın yakından tanıdığı bir varlık. Ülkemizin orman varlığı, Orman Genel Müdürlüğü datalarına nazaran 23,1milyon hektar. Yani ülke topraklarının yüzde 29,2’sini ormanlar oluşturuyor. Bu ormanların da 5,2 milyon hektar (toplam orman alanının yüzde 22,7’si) kadarını kızılçam ağacı kaplıyor. Kızılçam da dâhil olmak üzere, günümüzde ormanların yaklaşık yüzde 65’i yangın riskiyle karşı karşıyadır.
Yangın Öncesi/Sırası/Sonrası Hakkında
Orman yangınları Akdeniz Havzasındaki bilhassa kızılçam, kıyı çamı ve halep çamı üzere çam cinslerinden oluşan ormanlarda kaçınılmaz bir tabiat olayıdır. Bu nedenle yangın öncesinde, yangın sırasında ve yangın sonrasında yapılacaklar değerlidir. Yangın öncesinde; tüm yasal mevzuatta, doğal ormanların korunmasına öncelik vermeli, kasıtlı yangınların çıkmasını en aza indirecek formda caydırıcı kararlar içermelidir. İşçi ve ekipmanlar ile eğitimler yapılarak yangına hazır olunmalıdır. Yangın sırasında; başta uçaklar olmak üzere tüm teknolojik imkanlardan ve insan gücünden yararlanılmalıdır ve yangın söndürme ihale yollarıyla değil devletin imkanlarıyla yapılmalıdır. Yangın sonrasında;yanan alanlar tekniğine uygun bir halde tekrar ormanlaştırılmalıdır.
Plansız Ağaçlandırma Bilimsel Değildir
Ormancılık; ekosistem idaresidir. Ekolojik, biyolojik, iktisat ve politik bilimlerin bileşkesinden oluşur. Münasebetiyle plansız ağaç dikimi, bilimsel bir yaklaşım değildir. Yangın geçiren kızılçam alanlarında çabucak fidan dikilmemelidir. Yapılan bilimsel çalışmalar otsu flora ve maki elemanlarının da yangından birkaç sonra alana gelmeye başladığını göstermiştir. O nedenle öncelikli olarak ekolojik onarımın doğal yollarla başlaması ve devamında da tamamlama yapılması gereklidir.
Orman Yangınlarında Besbelli Artışın Nedeni İnsan Tesiri
Orman yangınları, milyonlarca yıldan bu yana devam eden bir tabiat olayıdır. İnsan faktörü devreye girince yangınların sayısı ve sıklığında bariz bir artış olmuştur. Yaz aylarında sıcaklık 35-40°C hududunu aştığında ve bağıntılı nem yüzde 30’un altına düştüğünde ormanın daha yanıcı hale geldiği biliniyor. Lakin bir hatırlatma: Resmi sayılar 10 yangının 9’unun insan kaynaklı olduğunu gösteriyor.
Yangınlar Azaltılabilir
Yangınları azaltmak mümkündür. Bunun bir yolu yangın öncesinde, toplumsal bilinçlendirme çalışmalarına çok daha fazla tartı verilmesidir. Bilinçlendirme yol kenarlarına tabela asmaktan öteye geçmeli ve bu mevzuda sosyolojik araştırmalar yaparak bilimsel usullerle bilinçlendirme çalışmalarına tartı verilmelidir.
Orman İşçilerinin Haklarından İklim Değişikliğine, Yangınla Uğraşta
Orman yangınlarıyla gayret; yalnızca yangınlarını söndürme değil topyekûn ormanı müdafaa, orman işçilerinin haklarını muhafaza, iklim değişikliyle gayret ve toplumsal bilinçlenmeden geçmektedir.
Ağaçlar Hatalı Değildir!
Yaşanan yangınlarda kızılçamları sıklıkla “suçlu” durumda bulduk. Birinci sefer bir yangında, kızılçam ve bilhassa de kozalakları yangının hatalısı ilan edildi. Kızılçam, Akdeniz ekosisteminde hayatını sürdürebilen, yangın sonrasında tohumları doğal yolla çimlenebilen, maki vejetasyonuyla uyumlu bir formda güçlü bir biyolojik çeşitliliğe mesken sahipliği yapan kıymetli bir ağaçtır. Dünyada ve ülkemizde en geniş yayılışa sahip ağaçtır. Bir ağaç günah keçisi ilan edilemez. Sorumluluk, yangınla gayrette verilen kararlar ve karar vericilerde aranmalıdır.
Öteki yandan yangınla çaba etmek için orman yollarının her iki yanından 5’şer metre uzaklığa kadar ağaç ve çalıların büsbütün kesilmesi; her iki yandan 50’şer metreye kadar da ormanın seyrekleştirilmesi için çalışma başlatılmış ve yeniden yangınla uğraşta yangını önlemek yerine ağaçlar hatalı üzere değerlendirilmiştir. Çok ağır reaksiyon alan bu uygulama, bir yıl içinde yangınlarla ormansızlaşan alandan çok daha fazla alanın ormansızlaşmasına neden olacaktır.
Doğayı Korumak, Tabiattan Yana Olmak
Ülke genelinde HES, RES, taş-kum ve maden ocağı, çok odun üretimi, kamu yatırımları, çöp depoları ve güç nakil sınırlarının değerli bir kısmı orman içinde bulunuyor. Bu aksiliklere iklim değişikliğinden kaynaklanan ve sıklaşmaya, mühleti uzamaya başlayan sıcak hava dalgaları da eklenince, yangınlar artıyor. Yapılması gerekenlerin başında orman varlığımızın tümüyle müdafaaya alınması, yapı müsaadelerin durdurulması ve kızılçam ormanlarındaki yanıcı unsur yükünün azaltılmasıdır.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı