Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, Pazartesi günü Güvenlik Kurulu’nda yaptığı konuşmada, Türkiye üzerinden Suriye’ye yönelik yapılan yardımların mühletinin bir yıl daha uzatılmasını istedi ve “Suriye halkından vazgeçemeyiz” dedi.
BM’nin Türkiye’deki Cilvegözü Hudut Kapısı üzerinden Suriye’nin kuzeyine yönelik yardım ulaştırma yetkisi 10 Temmuz’da sona eriyor. Kelam konusu yetki 2014’ten beri yürürlükte.
Yardımlar, rejim muhaliflerinin denetimindeki İdlib’e Bab el-Hava Hudut Kapısı’ndan geçerek ulaştırılıyor. Geçtiğimiz yıl 10 bin civarındaki insani yardım yüklü kamyon buradan bölgeye ulaştırıldı. Bu hudut kapısı, Şam denetimindeki bölgelerden geçmeden İdlib’e yardım ulaştırabilecek tek yer.
Guterres, Güvenlik Kurulu’nun Suriye bahisli aylık toplantısında yaptığı açıklamada, kurul üyelerine müddetin 12 ay daha uzatılması istikametinde davette bulundu:
“Bölgede yardıma ve korunmaya gereksinimi olan 4,1 milyon insanın acılarını gidermek ahlaki bir mecburilik. Suriye genelinde gereksinim sahibi insanlara hayat kurtarıcı yardımlar ulaştırmak üzere yollar açılmalı ve bunlar da erişilebilir durumda tutulmalı.”
Şam idaresiyle müttefik bağlantılara sahip Rusya, hudut ötesi yardım müddetinin uzatılmasını veto edebilir. Gerçekten Moskova, Suriye’nin egemenliğini ihlal ettiği gerekçesiyle müsaade verilen hudut geçişlerinin sayısının azaltılmasını istiyor.
Rusya’nın BM Büyükelçi Yardımcısı Dmitry Polyanskiy, Şam üzerinden gönderilecek insani yardımın “Suriye’nin tüm bölgelerine ulaşabileceğine inandıklarını” söyledi ve Suriye’deki berbatlaşan insani krizden milletlerarası yaptırımları sorumlu tuttu.
Guterres ise geçtiğimiz yıl BM’nin muhaliflerin denetimindeki kuzeybatıya “çapraz çizgi mekanizması” olarak bilinen beş teslimat gerçekleştirdiğini, fakat bunun “büyük hudut ötesi yardımın yerini alacak büyüklükte” olmadığını söyledi.
BM Genel Sekreteri, Suriye’nin kuzeybatısında yardıma muhtaç bireylerin yüzde 80’inin bayan ve çocuklar olduğunu lisana getirdi.
BM’nin hudut ötesi yardım operasyonu kapsamında ayda yaklaşık 800 TIR, Türkiye’den geçerek Suriye’nin kuzeyine ulaştırılıyor.
Haziran ayı başında Türkiye hudut kapısını ziyaret eden ABD’nin BM Büyükelçisi Linda Thomas-Greenfield ise kurulun “ölüm kalım kararı” vermesi gerektiğini vurguladı ve bölgenin daha fazla yardıma muhtaçlık duyduğunu belirtti.
Çin’in BM Büyükelçisi Zhang Jun ise hudut ötesi yardım operasyonlarının “olağanüstü bir düzenleme” olduğunu kaydetti ve bunu sona erdirmek üzere ülke içinden teslimatlara geçiş için bir takvim üzerinde muahedeye varılması gerektiğini lisana getirdi.
Türkiye’nin BM Büyükelçisi Feridun Haydi Sinirlioğlu ise, “İnsan hayatına ve BM Mukavelesinin temellerine hürmet duyan biri, bu türlü hayati bir sistemi bozmayı göze alabilir mi?” diye sordu.
Fransa Büyükelçisi Nathalie Broadhurst da yaptığı konuşmasında, “Hayat kurtarmak, açlık riskine karşı koymak, tıbbi gereksinimleri karşılamak ve COVID-19’a karşı da dahil olmak üzere aşı kampanyalarını kolaylaştırmak üzere ahlaki bir vazifelerimiz var” dedi.
BM Güvenlik Kurulu, 2014 yılında Türkiye’nin iki noktasıyla birlikte Irak ve Ürdün’den Suriye’de muhaliflerin elindeki bölgelere insani yardım gönderimine imkan tanıdı. Lakin Çin ve Rusya, bunu şu an Türkiye’de olan bir noktaya indirgedi.