Risk yatırımcılarımızı rahatsız etmeye başladı ve kimse belirsizlik istemiyor Bu da şu anda Escort Alaçatı yatırım almayı hayli zorlaştırıyor
2020’de Berlin’de kurulan ve Ekim’den bu yana 921 milyon dolar yatırım alan süratli teslimat teşebbüsü Gorillas’ın CEO’su Kağan Sümer süratli büyüme devirlerinin sonuna geldiklerini bu sözlerle Alaçatı escort aktarıyordu
On binlerce kurye süratle bozulan süt muz üzere eserlerin yüzlerce dağıtık depoda saklandığı bir iş ağı kurmak ve çalıştırmak pahalı bir iş Bu nedenle sabit maliyetlerimizi düşürmemiz gerekiyor diyen Alaçatı escort Bayan Sümer Berlin merkezli olarak tekrar yapılanacaklarını söylüyordu
300 çalışanını işten çıkaracağını açıklayan Gorillas ile birlikte Getir ve Zapp üzere bu alandaki tanınan öteki teşebbüsler de kesintilere gidiyor
Reuters’a nazaran Getir küresel enflasyon ve maliyetlerdeki artışlar nedeniyle dünya çapında çalışanlarının yüzde 14’ünü işten çıkarmayı planlıyor
Buna nazaran 2015’te Türkiye’de kurulan Getir dünya çapında 50 kentte hizmet veriyor
Getir BBC Türkçe’nin şirketin hangi kentlerde hizmet verdiği kaç çalışanı olduğu ve işten çıkarmaların hangi ülkelerde olacağına dair sorularına cevap vermedi
Londra merkezli süratli sipariş teşebbüsü Zapp ise çalışan sayısını yüzde 10 oranında azaltıyor Zapp kurucuları çalışanlarına kararı açıkladığı e postada merkez takımını ve mağaza ağlarını tekrar yapılandıracakları bir periyoda girdikleri belirtiyorlardı Şirket buna münasebet olarak artan enflasyonu Ukrayna’daki savaşı ve tedarik zincirindeki sorunları gösterdi
2020’de kurulan Zapp bugüne kadar 300 milyon dolar yatırım almıştı
Yeniden yapılanma trendine eklenen bir öbür teşebbüs 2022’de halka açılmayı planlayan Philadelphia merkezli Gopuff Nisan ayı sonunda çalışanlarının yüzde 3’ünün yaklaşık 450’sinin işine son vereceğini söylemişti
Gopuff bugünkü piyasa şartlarında halka açılma planlarını da revize etti
Bugüne kadar özel yatırımcılardan 15 milyar dolar değerlemeyle 2 milyar dolar yatırım alan teşebbüsle ilgili Bloomberg Mart sonunda ek 1 milyar dolar yatırım alacağını yazmıştı
4 ülkede 1 200 kentte faaliyet gösteren teşebbüs çalışanlarıyla paylaştığı notta yeni bir global iş modeliyle yeni bir faza girdiklerini ve buna uyumlu yatırım öncelikleriyle hareket edeceklerini açıkladı
SAVAŞIN ETKİSİ
Rusya Ukrayna savaşı global iktisada tesiriyle teknoloji yatırımlarının risk algısının değişmesine katkıda bulundu Yatırımcıların daha az riskli olarak gördükleri varlıklara geçme eğilimi halka açık büyük teknoloji şirketlerinden özel yatırım almış teşebbüslere geniş bir çapta bedel kayıplarıyla sonuçlandı
Buna ek olarak savaş direkt Rusya ile ilişkili teşebbüslerin faaliyetlerini de durma noktasına getirdi
Rusya’ya yönelik yaptırımların kapanma kararına direkt tesir ettiğini açıkça söyleyen süratli teslimat teşebbüsü Buyk faaliyet gösterdiği ABD’de çalışanlarının yüzde 98’ini CEO’su da dahil 900 kişiyi Mart ayında meskenlerine gönderdi
New York ve Boston’da müşterilerinin 15 dakikada alışverişlerini teslim almalarını sağlayan Fridge No More isimli teşebbüs Mart ayında 600 çalışanını işten çıkardı Rus teşebbüsçü Pavel Danilov tarafından kurulan Fridge No More’un yatırımcıları ortasında Rus Igor Ryabenkiy tarafından yönetilen Altair Capital de vardı
Yatırım bulmakta zorlanan teşebbüslerin ABD’li rakipleri DoorDash ve Grubhub tarafından satın alınacakları haberleri de basında yer aldı Bu bilgiler şimdi doğrulanmasa da haberler teşebbüsleri daha kırılgan hale getiren artan rekabete dikkat çekmesiyle dikkate bedel
PANDEMİ SONRASI DÜZELTME
Milyarlarca internet kullanıcısının akıllı aygıtlarından konutlarına sipariş verdikleri pandemi periyodunda Türkiye dahil birçok ülkede e ticaret satışları yeni rekorlar kırdı Büyüme süratli ticaret olarak isimlendirilen bu kesimdeki teşebbüslere artan talep artan yatırımcı ilgisi promosyonlar ve tekrarlanan siparişler olarak yansıdı
Türkiye’de teşebbüs ekosistemi bilgilerini tahlil eden Startups Watch’a nazaran 2021’de market siparişi alanında yapılan dört yatırımdan üçünü alan Getir toplam 983 milyon dolar yatırım aldı
Getir bunun akabinde Güney Avrupa’dan Blok ve İngiltere’den Weezy teşebbüslerini satın alarak erişimini 9 ülkeye çıkardı
Çok sayıda oyuncunun yer aldığı bu pazarda bir müddettir devam eden yatırım bolluğu rekabeti destekledi
2021’in yalnızca birinci dokuz ayında süratli teslimat teşebbüslerine dünya çapında 5 8 milyar dolar yatırım yapıldı
San Francisco merkezli risk yatırım şirketi Craft Ventures ortağı Jeff Fluhr 2021’de yatırımcıların sağlam bir iş modeli olmayan öbür yandan da hızlı nakit çıkışına sahip şirketlere kârlılık potansiyeline aldırmadan yatırım yaptığını söylüyor Süratli teslimatın sermaye yoğun bir kesim olduğunu söyleyen Fluhr teşebbüslerin açıldıkları pazarlarda lokal altyapı istihdam ve operasyon yatırımı yapması gerektiğini ve bunun pahalı olduğunu belirtiyor
Fluhr yatırım dayanağıyla büyüyen bu teşebbüslerin karlı hale gelmesini boş bir hayal olarak nitelendiriyor
Kapanan Fridge No More’un bir sunumuna dayanarak Wall Street Journal gazetesi teşebbüsün 33 dolarlık her bir siparişte 3 3 dolar ziyan ettiğini söylüyor Buna yeni müşteri kazanmak için harcanan ortalama 70 dolar dahil değildi
BUNDAN SONRA TEŞEBBÜSLERİ NE BEKLİYOR
Yatırım bolluğunun ve pandeminin sona ermesiyle birlikte süratli ticaret piyasasında bir çeşit düzeltme olacağı ön görülüyor
DA Davidson isimli finansal hizmetler şirketinde analist Tom White Kaybedenlerin ayrıştığını görmemizin doğal olduğunu söylüyor
Karlı hale gelemeyecek olan çok sayıda teşebbüsün bu süreçte kaybedenler ortasında katılması da mümkün görünüyor
Uluslararası idare danışmanlık firması McKinsey Hızlı teslimat Gidici mi kalıcı mı başlıklı yeni raporunda bu kesimin iş modelinin hala evrilmekte olduğunu not ediyor
Rapora nazaran Avrupa’da tüketicilerin yüzde 75’i pandemiden sonra da süratli teslimat uygulamalarını kullanacağını söylüyor Çevrimiçi alışverişlerin süpermarketlerin büyümesinde ana kanal olacağını kestirim eden rapor süratli ticaretin bu büyümeden hisse almasının mümkün olacağını belirtiyor
Yatırımcılarla birlikte paketli tüketici eserleri markaları da süratli ticaretle yakından ilgileniyor
Buna nazaran sürdürülebilir bir iş modeli peşinde olan teşebbüsler ortalama sepet büyüklüklerini artırmak için reçetesiz satılan sıhhat ve hoşluk eserleri özel üretim besin ve alkol mevsimlik eserler ve besin dışı kategorileri ekliyorlar
Satılan ünite başına maliyetlerin aşağı çekilmesi içinse eserlerin direkt üreticilerinden tedarik edilmesi ve kendi özel markalı eserlerinin piyasaya sunulması üzere formülleri deneyebilirler
Gorillas CEO’su Kağan Sümer süratli ticaret sanayisinin gelecek 2 3 yıl boyunca yatırımcılar daha seçici olacağı gerekçesiyle sermaye için rekabet edeceğini söylüyor
Kazananların daha büyük ölçekte yatırım başına daha yüksek geri dönüşler sağlayanlar olacağını ön gören Sümer Gorillas’ın platformunu yapılandırıp pazar hissesini artırmaya odaklandığını söylüyor Bunu başardıktan sonra teşebbüs özel markalı eserler geliştirerek ya da perakendeciler yahut markalarla paydaşlık kurarak kendi özel eser yelpazesini oluşturacak
Birçok teknoloji şirketi ve teşebbüsü üzere müşteri bilgileriyle kendine has teklifler geliştirebileceği düşünülüyor Fakat teşebbüslerin bunu yatırımlar konusundaki belirsizliğe karşın ve teknoloji ile yasal düzenlemeler ve çevresel sürdürülebilirlik üzere farklı değişkenleri hesaba katarak başarabilmesi gerekiyor