CHP’li Beko, sendikal hak ve özgürlükler endekslerinde Dünya’nın en makus 10 ülkesi ortasında yer alan Türkiye’de sendikal hak ve özgürlüklerin kullanımı konusunda yaşanan meselelerin tespit edilmesi ve tahlil tekliflerinin sunulabilmesi maksadıyla Anayasa’nın 98. ve İçtüzüğün 104. ve 105. hususları mucibince bir Meclis Araştırması açılmasını teklif etti.
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İzmir Milletvekili Kani Beko, sendikalaşma hakkının Anayasa ve Milletlerarası Mukavelelerle garanti altına alınmış toplumsal bir hak olduğunu hatırlatarak “Sendika özgürlüğü kavramı da çalışanların kendi özgür iradeleriyle istedikleri sendikayı kurup istedikleri sendikaya üye olabilme hakkı manasına gelmektedir. Milletlerarası Çalışma Örgütü’nün (ILO) yanı sıra Birleşmiş Milletler ve Avrupa Kurulu tarafından kabul edilen birçok doküman ve kontratta, sendikal haklar direkt ya da dolaylı olarak garanti altına alınmıştır. Türkiye de kelamı edilen evrak ve kontratları kabul etmiştir” dedi.
100 PERSONELDEN YALNIZCA 12’Sİ SENDİKALI!
Türkiye’deki sendikalı personel sayısının siyasi baskılarla dünya ülkelerinin çok daha gerisinde seyrettiği bilgilerini sayılarla ortaya koyan Beko, “28 Ocak 2022 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan bildiriye nazaran ülkemizde sendikalı emekçi sayısı 2 milyon 190 bin, sendikalaşma oranı ise yüzde 14,3 olmuştur ve bu datalar 15 milyon 294 bin kayıtlı personele dayanmaktadır. Lakin kayıtsız emekçiler dikkate alındığında, gerçek manada sendikalaşma oranının yüzde 12 civarında olduğu görülmektedir. Öbür bir sözle ülkemizde şu an mevcut haliyle çalışma ömründe olan her 100 emekçiden yalnızca 12’sinin sendika üyeliği bulunmaktadır” dedi.
Türkiye’de sendikalaşma oranının 1970 ve 1980’li yıllarla karşılaştırıldığında 1990 ve bilhassa 2000’li yıllarda önemli bir düşüş yaşadığını aktaran CHP’li Beko, şu tarihî bilgileri paylaştı: “1980 Askeri darbesinin eseri olan 2821 ve 2822 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Kontratlarının kapsamı AKP iktidarı devrinde çıkartılan 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Mukaveleleri kanunu ile büyük oranda korunmuştur. Bu düzenlemeler ile sendikal hak ve özgürlüklerin yasal teminat altına alınmış olduğu vurgulanmasına karşın geçtiğimiz 19 yıllık süreçte, çalışanların sendikalaşma hakkına ağır taarruzlar gerçekleşmiştir. Milletlerarası maddelerin tarafı olan ülkemizde sendikalaşma hakkı adeta göz nazaran göre yok sayılarak, sendikal örgütlenme ve toplu iş kontratı hakkı yasalar yolu ile kısıtlanmış, örgütlenme ve toplu iş mukavelesi yapabilmenin önüne iş yeri ve iş kolu barajları getirilmiştir.”
DÜNYANIN EN MAKUS 10 ÜLKESİ ORTASINDA
“Türkiye, Memleketler arası Sendikalar Konfederasyonu (ITUC) raporlarına nazaran sendikal hak ve özgürlükler endekslerinde Dünya’nın en berbat 10 ülkesi ortasında yer almaktadır” diyen Beko, şunları söyledi:
“Türkiye yüzde 7 toplu iş kontratı hakkından yararlanma oranı ile de OECD ülkeleri ortasında en son sırada yer almaktadır. Bu durumun nedenleri araştırıldığında; bugün ülkemizde personellerin sendikal özgürlük alanlarının daraltıldığı, birçok işyerinde sendikal hak ve özgürlüklerin kullanımına yönelik baskıların arttığı, çalışanların kendi iradeleri ile istedikleri sendikaya üye olabilmelerinin engellendiği ve bu hususta işten çıkarmalara varan ağır baskılar uygulandığı görülmektedir. Gerçekten son devirde birçok dalda sadece bu nedenlerle kitlesel işten çıkarmalar yaşanmakta, çalışanlar, işçiler mağdur edilmektedir. Bu durumun yanı sıra, günümüzde 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Kontratı Kanunun 2012 yılında getirmiş olduğu işkolu barajı uygulaması nedeniyle uzun yıllardır, toplu iş mukavelesi imzalamaya yetkili sendikalar bu yetkilerini kaybetme riskiyle karşı karşıya kalmışlardır. Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı tarafından yayınlanan Ocak 2022 istatistiklerine bakıldığında 215 emekçi sendikasının yalnızca 58’i yüzde bir barajını aşarken, 157 sendika barajı aşamamıştır. Sendikaların yüzde 73’ü barajın altındadır. Ocak 2022 istatistikleri işkolu barajının hâlâ vahim bir sendika özgürlüğü mahzuru olduğunu göstermektedir.
Tüm bu nedenlerle bugün artık çalışanların en demokratik haklarından birisi olan sendikalaşma, örgütlenme ve toplu pazarlık haklarını özgürce kullanmaları engellenmekte, fiilen yasaklar getirilmekte, mevzuat daha çok sınırlama tarafında kullanılmaktadır. Bugün ülke genelinde birçok işyerinde personeller, çalışanlar bu en temel hak ve özgürlüklerini kullanamamaktadırlar. Artan baskılar nedeniyle işten atılan yahut farklı baskı araçlarına maruz kalan çalışanlar, ya sendikalarını değiştirmek zorunda kalmakta ya da işten atılmaktadırlar. Bir çalışanın mensup olduğu sendika yahut siyasi görüş sebebiyle ayrımcılığa maruz kalması, derin yaraların oluşmasına neden olabilecek nitelikte bir ögedir ve bu durum iş yeri barışını engelleyen, çalışanlar ortasında ayrımcılığa sebep olabilecek bir durumdur. İşbu nedenlerle Anayasanın 98. ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün 104. ve 105. unsurları uyarınca Türkiye’de sendikal hak ve özgürlüklerin kullanımı konusunda ve sendikal örgütlenme sürecinde yaşanan meselelerin tespit edilmesi yanı sıra alınacak tedbirlerin belirlenmesi emeliyle Meclis Araştırması açılmasını hürmetlerimizle arz ederiz.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı