Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, mayıs ayı enflasyonuna ait Mayıs Ayı Fiyat Gelişmeleri raporunu yayımladı.
Raporda “Tüketici fiyatları Mayıs ayında yüzde 2,98 oranında artmış, yıllık enflasyon 3,53 puan yükselişle yüzde 73,50 olarak gerçekleşmiştir. Bu periyotta, tüketici yıllık enflasyonundaki artış alt kümeler geneline yayılırken bu gelişmeye en besbelli katkı temel mal ve hizmet kümelerinden gelmiştir” tabirlerine yer verildi.
Temel mal kümelerinde yaşanan enflasyonun tüm alt kümeleri etkilediği bilgisine yer verilen raporda himzet kümesindeki artışın lokanta-otelde daha besbelli olduğu kaydedildi.
Bir evvelki ay yüksek oranda artan taze meyve zerzevat fiyatlarında bu periyotta zerzevat fiyatlarından kaynaklı olarak ‘kısmi’ bir düzelme olduğu bilginin yer aldığı raporda paylaşılan bilgiler şöyle:
Mayıs ayında tüketici fiyatları yüzde 2,98 oranında yükselmiş ve yıllık enflasyon 3,53 puan artarak yüzde 73,50 olmuştur . Bu periyotta B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 4,43 ve 3,67 puan artarak yüzde 61,63 ve 56,04 olarak gerçekleşmiştir.
Alt kümelerin yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir evvelki aya nazaran temel mal, hizmet, besin, güç ve alkol-tütün-altın kümelerinin katkıları sırasıyla 1,11; 1,09; 0,48; 0,44 ve 0,41 puan artmıştır.
Mevsimsellikten arındırılmış datalarla incelendiğinde, aylık artış evvelki aya kıyasla B ve C endekslerinde bir ölçü düşüş kaydetmiştir. Aylık fiyat artışları, B endeksini oluşturan işlenmiş besin, hizmet ve temel mal kümelerinde yavaşlamıştır.
Hizmet fiyatları Mayıs ayında yüzde 3,73 oranında yükselmiş, küme yıllık enflasyonu 3,60 puan artışla yüzde 45,78 olmuştur. Bu devirde, yıllık enflasyon ulaştırma hizmetlerinde yataya yakın bir seyir izlerken, lokanta-otel kümesinde daha bariz olmak üzere başka alt kümelerde yükselmiştir. Lokanta-otel alt kümesinde fiyatlar gerek yemek gerekse konaklama hizmetleri kaynaklı olarak yüzde 5,47 oranında artmış, yıllık enflasyon 7,57 puan yükselişle yüzde 76,83 düzeyine ulaşmıştır. Başka hizmetler alt kümesi fiyatları yüzde 2,97 oranında yükselirken, iki yıl ortadan sonra tekrar başlayacak olan hac ziyaretlerinin sürüklediği paket çeşit kalemi bu gelişmede öne çıkmıştır. Ulaştırma hizmetlerinde fiyat artışları (yüzde 5,14) genele yayılırken, yüksek baz nedeniyle alt küme yıllık enflasyonu yatay seyrederek yüzde 78,16 olmuştur. Mevsimsel tesirlerden arındırılmış bilgiler, kirada aylık artışların bir ölçü hızlandığına işaret etmiştir.
Temel mal yıllık enflasyonu Mayıs ayında 3,74 puanlık yükselişle yüzde 65,32 düzeyine ulaşmıştır. Bu periyotta yıllık enflasyon tüm alt kümelerde yükselmiştir . Güçlü mal fiyatları (altın hariç) Mayıs ayında yüzde 2,14 oranında artarken, küme yıllık enflasyonu yüzde 76,75 olarak gerçekleşmiştir. Bu gelişmede büyük ölçüde mobilya, araba ve beyaz eşya fiyatları belirleyici olmuştur. Öbür temel mallarda fiyat artışları küme geneline yayılmakla birlikte konut ile ilgili paklık materyalleri, ferdî bakım eserleri ve konutun bakım tamirine yönelik materyaller öne çıkmış, küme aylık enflasyonu yüzde 3,94 olmuştur. Giysi ve ayakkabı kümesinde aylık fiyat artışı yüzde 4,63 oranında gerçekleşmiş, yıllık enflasyon 3,52 puan artışla yüzde 29,27’ye yükselmiştir.
Güç fiyatları Mayıs ayında yüzde 2,90 oranında artmış, küme yıllık enflasyonu 3,01 puanlık yükselişle yüzde 121,21 olmuştur. Bu gelişmede yönetilen yönlendirilen kalemlerden şebeke suyu (yüzde 6,48) ve TL cinsi petrol fiyatları ile akaryakıt (yüzde 3,97) fiyatları belirleyici olmuştur. Bu periyotta katı yakıt fiyatlarındaki artışlar devam ederken, tüp gaz fiyatlarında bir ölçü düşüş görülmüştür.
Besin ve alkolsüz içecek fiyatları Mayıs ayında yüzde 1,63 oranında artmış, küme yıllık enflasyonu 2,53 puan yükselerek yüzde 91,63 olmuştur. Yıllık enflasyon işlenmemiş besinde 3,06 puan düşüşle yüzde 97,61 düzeyine gerilerken, işlenmiş besinde 7,92 puan artışla yüzde 86,01 düzeyine yükselmiştir. İşlenmemiş besin kümesinde mevsimsellikten arındırılmış datalar zerzevat fiyatları kaynaklı olarak taze meyve ve zerzevat kaleminde fiyatların gerilediğine işaret ederken, öbür işlenmemiş besin kaleminde genele yayılan fiyat artışları izlenmiştir. Bu kümede kırmızı et, beyaz et ile sütün yanı sıra pirinç ve kuruyemiş yüksek katkılarıyla dikkat çekmiş, yumurta ise fiyat düşüşüyle öbür alt kalemlerden ayrışmıştır. İşlenmiş besinde, ekmek ve tahıllar kaleminde fiyatların yüzde 3,65 oranında artmasıyla yıllık enflasyon yüzde 90,69 düzeyine yükselmiştir. Öbür işlenmiş besinde aylık fiyat artışı daha bariz olurken, bu kümede peynir ve öteki süt eserleri başta olmak üzere katı-sıvı yağlar, çay-kahve, et eserleri, şeker ve temaslı eserler öne çıkmıştır.
Alkollü içecekler ve tütün eserleri fiyatları Mayıs ayında yüzde 6,53 oranında artmış, yıllık enflasyon yüzde 66,62 düzeyine yükselmiştir. Bu gelişmede üretici firmalar kaynaklı yapılan fiyat artışları belirleyici olurken, bu kümenin aylık tüketici enflasyonuna katkısı 0,28 puan olmuştur.
Yurt içi üretici fiyatları Mayıs ayında yüzde 8,76 oranında artmış, yıllık enflasyon 10,34 puan yükselişle yüzde 132,16 olmuştur . Son periyot döviz kuru gelişmeleri, emtia fiyatlarında ulaşılan yüksek düzeyler ve tedarik zincirlerindeki aksaklıklar üretici fiyatlarını olumsuz etkilemiştir. Ana sanayi kümelerine nazaran incelendiğinde, yıllık enflasyon orta mallarında yataya yakın seyrederken öbür alt kümelerde yükselmiş, özellikte güç enflasyonundaki artış dikkat çekmiştir . Fiyat artışları alt kalemler geneline yayılırken, elektrik-gaz üretimi ile dağıtımı, öbür madencilik ve taş ocağı eserleri, besin eserleri, içecekler, inşaat dalı ile kontaklı olan metalik olamayan mineral eserler ve ağaç eserlerindeki artışlar öne çıkmıştır. Elektrik-gaz üretim ve dağıtımı fiyatları aylık bazda yüzde 38,49 yükselirken, bu gelişmede büyük ölçüde gaz imalatı fiyatlarındaki artış tesirli olmuştur.