Etik ve Prestij Derneği (TEİD) ile İstanbul Üniversitesi Teknoloji Transfer Merkezi’nce bir Ar-Ge projesi olarak hayata geçirilen “Etik ve Ekonomik Tesirler 2022 Araştırması”, hem toplumun beklentileriyle ilgili çarpıcı sonuçlar hem son 40 yıllık ekonomik dataların ilgi cazibeli ayrıntılarını ortaya koydu.
MERKEZ BANKASI DETAYI
Araştırma kapsamında en dikkat çeken sonuçlardan biri “kurumda aranan özellikler”le ilgili oldu. Buna nazaran yüzde 29.6’lık oranla “şeffaflık” bir kurumda aranan en değerli özellik olarak karşımıza çıkıyor. Bunu yüzde 29.1 ile “dürüstlük”, yüzde 22.6 ile “adil olma”, yüzde 21.1 ile ”doğruluk”, yüzde 20.3 ile “sorumluluk” ve yüzde 20.2 ile “hesap verebilirlik” izliyor.
Yine araştırmaya nazaran demokrasinin yolsuzluklar üzerinde adeta bir kontrol düzeneği üzere çalıştığı ve daha inançlı bir ekonomik etraf oluşturarak direkt yabancı yatırımları artırdığı görülüyor. Bu kapsamda son 40 yıllık datalara nazaran direkt yabancı yatırımlardaki yüzde 1’lik artış Türkiye ekonomisindeki büyümeyi ortalama yüzde 8.8 artırırken, yüzde 1’lik azalış yüzde 6.3 küçültüyor. Yeniden enflasyon oranındaki yüzde 1’lik artış büyümeyi yüzde 1.5 azaltırken yüzde 1’lik azalış yüzde 1.8 artırıyor. Ayrıyeten demokrasideki yüzde 1’lik bir değişme ekonomiyi ortalama yüzde 1.2 etkiliyor.
Öte yandan araştırmanın mevcut ekonomik durumla ilgili ayrıntı sonuçları da çarpıcı. Örneğin “Merkez Bankası’nın siyaset faizi ile ilgili uygulama ve dönemsel açıklamalarını hakikat buluyorum” halindeki bir yoruma, anket iştirakçilerinin yüzde 22.5’i “kesinlikle katılmıyorum”, yüzde 26’sı “katılmıyorum” halinde karşılık veriyor. “Ne katılırım ne katılmam” diyenlerin oranı da yüzde 36.9. Ayrıyeten ülke içerisindeki fiyat artışları üzerinde global siyasetlerin tesirli olduğu düşünülmüyor.
(Aslı Ertekin)
‘KAYIPLARI ÖNLEMELİYİZ’
Sonuçları yorumlayan TEİD İdare Konseyi Lideri Aslı Ertekin, şu vurguyu yaptı:
“Dünya Ekonomik Forumu’na nazaran yolsuzluk ve etik dışı davranışlar dünya genelinde iş yapma faaliyetini yüzde 10 artırıyor. Bu kadar yüksek bir kaybın önlenmesi için toplumun tüm bölümlerinin eşgüdümlü ve kararlı bir formda çalışması gerekiyor. Etik karar alma sistemi, yaşayan, öğrenilen, öğretilen ve daima gelişim gösteren bir kavram.”