Son devirlerde yaşanan fahiş kira artışları, konut sahipleri ile kiracılar ortasındaki davalarda yüzde 20 artışa yol açtı. Adalet Bakanlığı, kira uyuşmazlıklarında arabuluculuğu mecburî hale getirme adımı atarken, uzmanlar da konut sahibi baskısıyla karşılaşan kiracıların yasal olarak gözetici haklara sahip olduğuna dikkat çekti.
Konut sahipleri ile kiracılar ortasında son periyotta yaşanan en büyük uyuşmazlık kira artışı. Fahiş oranlarda artan kiralar nedeniyle konut sahipleri de eski kiracılarına fiyatı arttırmaları ya da meskenden çıkmaları için baskı yapıyor.
Milliyet’ten Elif Altın’ın haberine nazaran; konut sahiplerinin yüksek kira baskısı uyguladığı kiracılar, soluğu mahkemelerde almaya başladı. Kimi kiracılar haklarını bilirken kimileri ise ne yapacağını bilmiyor. Kiracıların mesken sahiplerinin yaptığı hukuksuzluklara karşı yapmaları gerekenleri ve haklarını uzmanlara sorduk.
KİRA DAVALARI ARTTI
Kira Hukuku ve Kat Mülkiyeti uzmanı avukat Olcay Göçüm, son vakitlerde kira tespit ve kira tahliye davalarında artış olduğunu söyleyerek, “Enflasyon artış oranı karşısında ödenen aylık kira parasını az bulan konut sahipleri kurallar oluşmuş ise kira tespit davası açtığı üzere istediği kira parasını almak için kiracıyı tahliye tehdidi altında tutarak tahliye davası da açabildiği gözlemlenmektedir. “ dedi.
Aylık kira parasının nasıl artırılacağının Türk Borçlar Kanunu’nun 344. unsurunda düzenlendiğini belirten Göçüm, “Bu unsura nazaran, konut sahibinin birinci 5 yıl kiraya TÜFE artış oranında artırım talep edebileceğini söyledi. Unsurda yer alan düzenlemenin emredici nitelikte olduğunu söyleyen avukat Göçüm, “Kira mukavelesinde TÜFE artış oranının altında artış oranı kararlaştırabilir. Fakat üzerinde artış oranı karalaştırılamaz. Yasal düzenleme dikkate alındığında mukavele başlangıcını takip eden beş yıllık mühlet geçmedikçe mesken sahibi, ‘bölgede konut bedeli arttı, kira paraları yükseldi’ diyerek kira parasının TÜFE artış oranı üzerinde artışını talep edemez, ek ödeme isteyemez” dedi.
TAHLİYE DAVASI AÇABİLİR
Göçüm, beş yıllık mühlet dolduktan sonra ise mesken sahibinin hak ve nesafet kuralına nazaran yörede oluşan emsal kira paralarına nazaran artış talep edebileceğini yahut kira tespit davası açabileceğini de söyledi.
Kira mühletinin sona ermesinin tahliye nedeni olamayacağını söyleyen Göçüm, konut sahibinin tahliye için haklı bir sebebi olması gerektiğini belirtti.
Kira mühleti sona ermeden de kiracının taşınmazdan tahliyesinin talep edilemeyeceğini belirten Göçüm, “Ancak kiracı, kira borcunu ihtara karşın 30 günlük müddet içinde ödememiş ise kira müddetinin sonu beklenmeden konut sahibi tahliye davası açabilir” dedi.
Göçüm, kiracının oturduğu iş yeri yahut meskenin sahibi değiştiyse yeni konut sahibinin bir ay içinde muhtaçlık tezini kiracıya bildirmesi gerektiğini ve altı ay sonra da kendisi, eşi, çocukları yahut bakmakla yükümlü olduğu şahısların muhtaçlığı için tahliye davası açabileceğini söyledi.
‘DAHA FAZLA ÖDE TALEBİ TEHDİT VE TACİZE GİRİYOR’
Tüketici Hakları Derneği Genel Lideri Turhan Çakar, TÜFE oranın temel olduğunu ve konut sahiplerinin katiyetle TÜFE oranına ek orta artırım talep edemeyeceğine dikkat çekiyor: “Kiracı bir konutta, 5 yıllık kira süresini doldurduysa ve mesken sahibi de TÜFE oranından fazla artırım istiyorsa kira tespit davası açabilir. Kira artışı TÜFE oranında artırılır. Kontratta bedel belirtilmemişse, günün koşulları uygulanır. Konut sahibinin, TÜFE oranının dışına çıkıp, ‘daha fazla öde’ talebi kelamlı yahut yazılı, tehdit ve tacize girer. Bu şahıslar hakkında cezai süreç uygulanabilir.
PALAVRA SÖYLEYEN MESKEN SAHİBİ 1 YILLIK KİRA BEDELİ ÖDER
“Ev sahipleri, ‘oğlum, kızım, babam, annem gelecek’ gerekçesiyle kiracıyı konuttan çıkarmak isterse bunu belgelemelidir. Kelamla münasebet olmaz. Kira kontratı dolmuşsa, konut sahibi münasebetini belgelerse, tahliye ettirebilir. Lakin bu sebeplerle kiracıyı meskenden çıkaran mesken sahibi 3 sene boyunca meskeni üçüncü bir bireye kiraya veremez. Aksi takdirde, çıkarttığı kiracıya bir yıllık kira bedelini (tazminat) ödemekle yükümlüdür.”