Macaristan, UEFA Uluslar Ligi’nde dün akşam deplasmanda İngiltere’yi 4-0 mağlup etti ve Almanya ve İtalya’nın da olduğu kuvvetli kümede 7 puanla birinci sıraya yerleşti. Macar basınında ve kamuoyunda müsabaka, “ülkede futbolun bahtını etkileyecek tarihi bir an” olarak değerlendirildi.
Haber basına genel olarak “Büyük zafer”, “Tarihi galibiyet”, “İnanılmaz mucize” üzere manşetlerle taşındı. Lakin yayın siyasetlerine bağlı olarak haberi “İngiltere’yi dört kesim ettik” ya da “diz çökerek bizi provoke eden İngilizlere hadlerini bildirdik” çeşidi dikkat çeken başlıklarla manşete çıkaran gazeteler de vardı elbette.
Ama sonuçta bir gerçek var ki, Macaristan’da sporla ilgisi olsun olmasın, kimse bu skora kayıtsız kalmadı. Zira bu tahminen de uzun bir müddettir beklenen Macar ulusal grubunun memleketler arası futbol dünyasına geri dönüşünün habercisiydi.
Macarların futbolda ‘Altın Takım‘ mirası
Macaristan’da futbol bir spor kolu olmasının çok ötesinde toplumsal tarihi tesirleri de olan bir olgu. Toplum içinde yarattığı dalgalanmalar açısından bakıldığında tahminen de Güney Amerika uluslarının futbola olan gizemli bağıyla kıyaslanabilir.
Biraz abartılı gelebilir tahminen, lakin Macarlara toplumsal şuurda yer eden iki çok kıymetli yenilgi nedir diye sorulsa, bunlara “Biri Mohaç mağlubiyeti, oburu de 1954’de İsviçre’de düzenlenen Dünya Kupası finalini Almanya’ya karşı 3-2 kaybetmek” diyecek çok insan çıkar.
1954 Macar futbolunun Puskas, Hidegkuti, Kocsis üzere ünlü futbolcularla dünya tepesinde olduğu yıldı.
1953’de İngiltere’ye karşı Wembley’de kazanılan 6-3’lük zafer de içinde olmak üzere, o yıllarda dünyanın tüm futbol devlerini dize getiren Macar ulusal ekibi “Altın Takım” lakabıyla anılıyordu.
Ancak 1956 ayaklanmasıyla birlikte “Altın Takım” dağıldı, oyuncuların bir kısmı yurt dışına gitti, bir kısmı futbolu bıraktı ve efsane jenerasyonun akabinde Macar futbolu da bir türlü belini doğrultamadı.
Ancak o tarihten beri Macarlar, Godo’yu bekler üzere yeni bir futbol neslinin gelmesini ve ulusal gruplarının yeniden dünyanın kaygılı düşü olmasını bekliyorlar.
İşte dün akşamki maç da, şimdi biraz ihtiyatlı bir biçimde olsa da, bunun işareti olarak algılanıyor.
Yükselen bedel: Futbol
Macar futbolunun son devirdeki yükselişi, Macaristan’daki spor siyasetindeki değişikliklerle elbette yakından bağıntılı bir olay.
Son 20 yıl içinde futbol, spor kısımları ortasında özel değere sahip bir “pilot alan” olarak tespit edildi.
Ülkenin pek çok yöresinde devlet dayanağıyla sıfırdan inşa edilen çağdaş statlar alt yapıyı hazırlarken bu alana kaynak transferini da şirketlere vergilerinin bir kısmını spor kulüplerine bağışlama kapısının açılması sağladı. Kulüpler canlandı, futbol hareketlendi.
Ancak bu süreçte tahminen de en talihli adım ulusal ekibin başına İtalyan Marco Rossi’nin getirilmesi olmuştu.
Otoritesini yalnızca futbolcular ortasında değil herkese karşı uygulayabilen; başbakan da dahil sokaktaki beşere kadar herkesin futbol uzmanı olduğu Macaristan’da, kimseye pabuç bırakmadan yeni bir ekip inşasına başlayan İtalyan teknik yönetici başarıyı yakaladı.
Rossi, kulüpler seviyesinde hiçbir başarısı olmayan Macaristan futbolundan, ulusal ekipler seviyesinde dünyanın tepesinde olan ülkelerle uzunluk ölçüşebilen bir ulusal kadro ortaya çıkardı.
Ve muvaffakiyetinin anahtarı da dayanışmayla, taktik ve stratejik alan kapatmayla, savunma ve atakta birlikte hareketle, birey değil grup olabilmekti.
Uluslar Ligi’nde Vefat Grubu”
Futbol otoriteleri, son yıllarda güçlenen Macar ulusal grubunun aldığı kayda paha başarılara dikkat çekiyorlardı. Lakin muvaffakiyetlerin akabinde vakit zaman gelen hezimetler, bu muvaffakiyetlerin kalıcı olmayacağı telaşlarını de yaratmıyor değildi.
Bu süreçte en son gelişmeler, yeniden sürpriz başarılarla geçen yıl Uluslar Ligi’nde A Ligi’ne yükselen, yani futbolun en güzelleri ortasına giren Macar ulusal grubunun çekilen kuralarda “ölüm grubu” olarak isimlendirilen kümeye düşmesiyle yaşanmıştı.
Bu kümede son Avrupa Şampiyonu İtalya, son Avrupa ikincisi İngiltere ve Almanya vardı. Şu an prestijiyle dünya sıralamasında 40. sırada olan Macar ulusal ekibi açısından bir kabus ya da bir mucize beklemekten öteki alternatif yoktu.
İşte Macar ulusal ekibi bu kümede İngiltere’yi evvel Budapeşte’de sonra da dün Wolverhampton’da olmak üzere iki sefer yenmeyi başardı.
Dünkü maça ilişkin öbür enteresan istatistiki bilgiler de var: Macaristan 69 yıl sonra İngiltere karşısında deplasmanda galip gelmişti ve İngiltere, tarihinde birinci kere 4 gol yediği bir maçta, gol atamadan mağlup olmuştu.
İngiltere ulusal grubunun futbol piyasasındaki kıymeti Macar ulusal grubunun 12 katıydı. Fakat bunun alanda bir ehemmiyeti yoktu. Futbol maçı bir futbol borsasında değil, yeşil alanlarda oynanıyordu, 11 futbolcunun, yeniden 11 futbolcuya karşı 90 dakika süren kıyasıya gayretiydi ve bir futbol maçı her vakit üç ihtimalliydi.
İşte buna inanan Macar ulusal kadrosu “ölüm grubunda” İngiltere’yi iki defa yendi, Almanya ile berabere kaldı ve İtalya’ya yenildi. Bu sonuçlarla şu an prestijiyle Macaristan kümesinde önder.
Zaferin akabinde gelen mesajlar
Beklendiği üzere görkemli futbol zaferi, siyaset sahnesinde de bir ulusun yükselişinin işareti olarak algılandı ve tüm siyasetçiler kendi meşrebine nazaran bunu yorumladı.
Bazıları öncelikle onur ve kutlama içeren iletiler yayınlarken kimilerinin iletilerinde ise “Macarlara sataşmayın, sonucuna katlanırsınız” çeşidinden meydan okumalar da görülüyordu.
Ancak ihtiyatlı olanlar ve yaşanan gururun kıymetini arttırmayı hedefleyenler de vardı.
Başbakan Viktor Orban, en büyük seçim zaferinden sonraki bildirisini tekrarlamakla yetindi:
“Şimdi mütevazı olma zamanı”.